Bu Blogda Ara

Cumhuriyetten Önce Eğitim

Mersin'de eğitimin tarihi gelişimi, ekonomide olduğu gibi süratli olmamıştır. 1885 yıllarında Mersin'de 7 yabancı ve bir o kadar da yerli okul vardı. Ancak o tarihlerdeki yerli ve yabancı nüfus oranına bakılırsa, gelişimdeki gerilik daha bariz bir hal alır. 1885 yılında Mersin Mutasarrıfı olan Nazım Paşa zamanında okulların yaşayabilmesi için, bunlara gelir kaynakalrı aranmış, okulların idaresi derneklerin elinden alınmış ve özel bir komisyona devredilmiştir. Halen Maarif Oteli olan bir bina ve bir iskele yapılmıştır. Bunların geliri ile okulların masrafları ve öğretmenlerin maaşları karşılanmış, ayrıca köylerde birkaç ilkokul yaptırıldığı gibi, Mesudiye mahallesindeki "Kayatepe" ve Mahmudiye mahallesindeki "İnönü" okulları da yaptırılmıştır.

Mersin'de Medreseler:
Eskilerde, ülkenin bütün kültür kaynağını Medreseler oluşturuyordu. Buralarda, daha çok, dini bilgiler, mantık, arapça, farsça gibi dersler okutulurdu.

Mersin'de ilk medrese 1882 tarihinde Hamidiye Mahallesinde açılmıştır. Tesis tarihinde sadece 4 öğrencisi bulunuyordu. Daha sonraları, Camişerif Mahallesinde de bir Medrese açılmış ise de bunun hakkında pek bilgi bulunamamıştır. Mersin'de bir Medrese bulunduğu zamanlar, Burhan Köyü Medresesinde 20, Mezitli - Meziyetli - Medresesinde 15 ve Bekirde - Bekir Dede - Köyü Medresesinde 6 öğrenci bulunuyordu.

  • Mersin Rüştiyesi: Eski dönemin okullarından olan Rüştiyeler, İptidai ile İdadi arasında 6 sınıflı okullardı. Ancak Mersin Rüştiyesi 4 yıllıktı. 1872 yılında açılan okulun, ilk kuruluşunda öğretmeni Ahmet Sami Efendi idi ve 24 öğrencisi vardı. Sonradan öğretmen olan Ahmet Hamdi Efendi 1889 yılına kadar öğretmenlik yapmıştır. Bu yıllar arasında öğrenci sayısı 40 - 80 arasında değişmiştir. Mersin Rüştiyesi'nde, Klasik Arapça, Farsça, Tarih, Coğrafya ve Matematik dersleri okutulmaktaydı. 1894 yılında yabancı dil olarak Fransızca dersi okutulmasına da başlanmıştır.

İdadi Mektepleri:
İdadi Mektepleri, bugünün Lise ayarında yüksek okula hazırlık mahiyetinde okullardı.

1919 yılına kadar öğretimine devam eden Mersin İdadisi, Mersin'in Fransızlar tarafından işgalinde, işgal komutanı Bnb. Anfre tarafından kapatılmış ve okul müdürü Nazmi Bey Mersin'den uzaklaştırılmıştır. Okul yeniden öğretime ancak Cumhuriyet'ten sonra başlamıştır.

İptidai Mektepleri:
Mersin'de daha ziyade dini öğretim yapan mahalle okullarının yanısıra aşağıdaki okulların da bulunduğu tespit edilmiştir.

  • Camiatik İptidai Mektebi: Eski Cami yanında vakıf Binasında bulunuyordu.
  • Hamidiye İptidai Mektebi: Mersin Mutasarrıfı Cemal Bey tarafından 1902 yılında yaptırılmıştır. Kız-Erkek karışık kullanılan ilk okuldur. Müftü Körüsünü geçince sağ taraftaki tek katlı binada öğretim yapıyordu.
  • Kıbrıs İptidai Mektebi: Soğuksu Caddesinde şimdi yıkılmış olan eski Akdeniz Koleji binasında bulunuyordu.
  • Şükraniye Kız İptidai Mektebi: Şimdiki Halk Bankasının arakasında bulunan bir binadaydı.
  • Mederi Vatan İptidai Mektebi: Şimdiki Borsa Sarayı Mevkiinde, eski Halkevi yerindeydi.
  • Nümune İptidai Mektebi: Şimdiki Kayatepe ilkokulundaydı.

Bu okullarda toplam 408 öğrenci, 8'i bayan olmak üzere 22 öğretmen görev yapıyordu.

Kayatepe İlkokulu:
1896 yılında Fehim Paşa'nın Mutasarrıflığı zamanında Maarif Komisyonu tarafından ilk okul haline getirilmiştir. Bir ara kilise olarak kullanıldığı da söylenmektedir.

Bir süre Rüştiye, daha sonra İdadi olarak eğitim yapılırken, Mersin işgali sırasında Fransız Askesi Valiliğince Okul kapatılmıştır. 1919 yılında Numune Mektebi olarak yeniden açılmıştır. 1922 yılında okula şehit düşen bir öğretmen adına Şehit Halil adı verilmiştir.

Kurtuluş Savaşının sona ermesinin ardından Okula, Batı Cephesinin karargahının bulunduğu yerin adına Kayatepe adı verilmiştir. Mersin'in en eski okulu olarak bilinmektedir. Okul Mesudiye Mahallesinde, sonradan tadilata uğrayan binalarında hizmet vermeye devam etmektedir.

Hiç yorum yok: